سنگ آهن، کانسنگ آهن چیست؟
فهرست سرتیترها
سنگ آهن، کانسنگ آهن چیست؟
کان یعنی سنگ معدنی، در واقع کانی به ماده جامد، متبلور و همگنی گفته می‌شود که به‌طور طبیعی از پوسته زمین به دست می‌آید و از تجمع یک یا چند کانی سنگ تشکیل شده و کانسنگ آهن به سنگ‌های ناخالص معدنی گفته می‌شود که پس از استخراج و عملیات ذوب به سنگ آهن تبدیل شود.
به گزارش روابط عمومی آهن رویال، به محلی که کانی جمع می‌شود معدن یا کانسار می‌گویند عموما سنگ‌ها از دو یا چند کانی تشکیل شده‌اند و سنگ‌های معدودی هستند که از یک کانی بوجود آمده‌اند که نام آشناترین آن‌ها طلا است.
انواع کانی‌ها
کانی‌ها براساس نوع کاربرد آن‌ها به سه دسته سوختی(آلی)، غیر فلزی و فلزی تقسیم می‌شود که ما در خصوص کانیهای فلزی توضیحاتی را ارائه خواهیم داد. کانیهای فلزی نیز در سه دسته گرانبها، غیرآهنی و آهنی قرار می‌گیرد.
کانیهای فلزی گرانبها به پلاتین، طلا، نقره و … گفته می‌شود و همانگونه از نام کانی فلزی غیر آهنی پیداست، مس، آلومینیوم، سرب و روی از معروف‌ترین این کانی‌ها هستند که ماهیت فلزی دارند و با کانیهای فلزی آهنی نیز کاملا متفاوت هستند. آهن، نیکل، کبالت و … نیز در دسته کانیهای فلزی آهنی قرار می‌گیرند.
چند نمونه کانی فلزی
در ادامه با چند نمونه کانی فلزی آشنا خواهیم شد:
آشنایی با کانه مگنتیت
مگنتیت با ترکیب شیمیایی Fe3O4 دارای خاصیت آهنربایی و مهم‌ترین کانی آهنی شناخته شده برای تولید سنگ آهن است، در ایران این کانی با عیار بالا بیشترین مصرف را در زنجیره تولید فولاد دارد. این کانی، بلوری و عمدتا رنگ آن نیز سیاه است که معمولا بین 50 تا 69 درصد آهن دارد. یکی از فرایندهای تولید آهن روش احیای مستقیم است که در این روش Fe3O4 به FeO (آهن) تبدیل می‌شود. البته به غیر از صنعت فولاد به تازگی از مگنتیت در علم پزشکی نیز استفاده می‌شود.
آشنایی با کانه هماتیت
هماتیت با ترکیب شیمایی Fe2O3 خاصیت مغناطیسی ضعیفی دارد و می‌تواند در دمای یک هزار و 457 درجه سانتی گراد و همچنین فشار اکسیژن یک اتمسفر به مگنتیت و آهن تجزیه شود، عموما هماتیت فراوری نمی‌شود و آن را به مگنتیت تبدیل می‌کنند که البته استفاده از این روش به دلیل مصرف انرژی زیادی صرفه اقتصادی ندارد. در واقع دومین کانه مهم در تولید سنگ آهن، هماتیت است که از لحاظ شکل بلوری و عمدتا به رنگ خاکستری و قرمز دیده می‌شود که در بهترین حالت معمولا بین 50 تا 68 درصد آهن دارد، به غیر صنعت فولاد از هماتیت عیار پایین در صنعت سیمان، سنگ‌های تزئینی و .. نیز استفاده می‌شود. با توجه به اینکه در کشورهای مختلف روش فرآوری هماتیت باید متفاوت باشد و هر کانه هماتیتی بسته به جغرافیای آن روش منحصر به فردی را طلب می‌کند، هنوز آن‌گونه که باید از این کانه در ایران برای تولید سنگ‌آهن استفاده نمی‌شود و فعالان این حوزه در نظر دارند که با بکارگیری تکنولوژی‌های خاص بیشتر از این کانه برای تولید سنگ آهن در زنجیره فولاد استفاده کنند. ناخالصی‌هایی از قبیل فسفر، گوگرد و تیتانیوم که در کانی هماتیت وجود دارد از مزاحمان صنعت فولاد به شمار می‌آید اما به هر حال در جهان، این کانی در کنار کانی مگنتیت جزو اصلی‌ترین منابع تولید فولاد است.
آشنایی با کانه کرومیت
کرومیت یا همان اکسید کروم منیزیم آهن با ترکیب شیمیایی FeO.Cr2O3 به دلیل مقاومت در برابر خوردگی و اکسیده شدن یکی از مهم‌ترین عناصر در تولید فولاد زنگ نزن است که ایران نیز ذخایر قابل توجهی از این کانی دارد، به جز صنعت فولاد از این کانی در ساخت کوره‌ها نیز استفاده می‌کنند.
آشنایی با کانه کالکوپیریت
کالکوپیریت با فرمول شیمیایی CuFeS2 یکی دیگر از کانی‌ها فلزی است که از نظر شکل بلوری و رنگ آن زرد است و در تهیه مس مورد استفاده قرار می‌گیرد.
همانطور که در بالا ذکر شد استخراج دو کانی مگنتیت و هماتیت در تولید سنگ آهن بسیار اهمیت دارد، پس از فرآوری کانی و تولید سنگ آهن، کنسانتره تولید می‌شود و در ادامه این زنجیر به گندله تبدیل می‌گردد و سپس گندله نیز تبدیل به فولاد شده تا برای تولید انواع محصولات فولادی اعم از مقاطع تخت و طویل در اختیار فعالان حوزه فولاد قرار گیرد.
