لوله مانیسمان چیست
فهرست سرتیترها
لوله مانیسمان چیست ؟
لوله مانیسمان، یکی از مقاطع فولادی پرکاربرد در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی است. این لوله‌ها از شمش فولادی ساخته می‌شوند و عموماً از طریق کشش و نورد شمش‌های گرد فولادی تولید می‌گردند. آنها برای صنایع خاصی مانند سیستم‌های بخار هوای فشرده، سیستم‌های هیدرولیک، آب و فاضلاب، و مصارف گاز استفاده می‌شوند. لوله‌های مانیسمان با استفاده از آلیاژهای خاص مانند X52، X60 و X70 تولید می‌شوند که در برابر خوردگی و فرسایش مقاومت بالا دارند.
برای تولید لوله‌های مانیسمان، ابتدا یک شمش فولادی به وسیله کشش و رول‌گیری روی میله حفره‌ساز قرار می‌گیرد تا پوسته‌ای توخالی به وجود آید. این فرآیند باعث تولید لوله‌های مانیسمان می‌شود که به دلیل عدم وجود درزها، به نام لوله‌های بدون درز شهرت دارند. در علمی به این نوع لوله‌ها سیم لس (Seamless pipe) نیز گفته می‌شود.
در بازار، لوله‌های مانیسمان توسط کارخانه‌های تولیدکننده مختلف عرضه می‌شوند. این کارخانه‌ها می‌توانند شامل تولیدکنندگان وارداتی از چین، اروپا و همچنین نورد اهواز (مانیسمان اهوازی) باشند.
لوله‌های مانیسمان به دلیل خصوصیات و ویژگی‌های فنی‌اش، انتخاب مناسبی برای صنایع مختلف محسوب می‌شوند. با استفاده از این لوله‌ها، امکان انتقال انواع مایعات و گازها با کارایی و اطمینان بالا فراهم می‌شود.
لبه های لوله مانیسمان
لبه‌های ابتدایی و انتهایی لوله‌های مانیسمان با استفاده از روشی به نام “بیوا” (Beveling) یا در اصطلاح فارسی “لبه پخ خورده” آرایش داده می‌شوند. این فرآیند بعد از تکمیل تولید لوله‌ها با استفاده از دستگاه تراشکاری انجام می‌شود و باعث تراشیده شدن لبه‌های ابتدایی و انتهایی لوله مانیسمان به شکل (/) می‌شود. این آرایش لبه‌ها به منظور انجام عملیات جوشکاری استفاده می‌شود. در جوشکاری لوله‌های مانیسمان، از روش “بات‌ولد” (Buttweld) استفاده می‌شود که با استفاده از آن لبه‌های لوله به هم جوش داده می‌شوند.
تراشکاری لبه‌های ابتدایی و انتهایی لوله‌های مانیسمان با روش بیوا، مرحله مهمی در فرآیند تولید این لوله‌ها است. این آرایش لبه‌ها به‌عنوان آماده سازی قطعات برای جوشکاری، اطمینان حاصل می‌کند که جوش‌های صحیح و قوی بین لوله‌ها ایجاد می‌شوند. همچنین، لبه پخ خورده در تماس با محیط اطراف، اطمینان از حفظ کیفیت و مقاومت لوله مانیسمان در برابر فشار، خوردگی و سایر عوامل محیطی را به‌ما می‌دهد.
باتوجه به روش جوشکاری بات‌ولد، تراشیدگی لبه‌های لوله مانیسمان بسیار حائز اهمیت است. آماده‌سازی لبه‌ها با لبه پخ خورده، مطمئن می‌سازد که جوش به‌درستی انجام شده و اتصال قوی و محکمی بین لوله‌ها به‌وجود آید. با استفاده از این روش جوشکاری، امکان انتقال مواد به طور ایمن و کارآمد در سیستم‌ها و تاسیسات صنعتی فراهم می‌شود.
کاربردهای لوله مانیسمان
لوله‌های مانیسمان در بسیاری از صنایع و بخش‌ها کاربردهای گسترده‌ای دارند. در زیر به برخی از کاربردهای لوله‌های مانیسمان اشاره می‌کنیم:
- موتورخانه: در موتورخانه‌ها با در نظر گرفتن دما و فشار بالای سیال، استفاده از لوله‌های مانیسمان ضروری است. این لوله‌ها به علت مقاومت بالا در برابر فشار و دمای بالا، به‌خوبی در انتقال سیالات استفاده می‌شوند.
- سیستم آتش‌نشانی: در سیستم‌های آتش‌نشانی، استفاده از لوله‌های مانیسمان رده ۴۰ در رایزر اصلی و خروجی‌های رایزر الزامی است. این لوله‌ها به دلیل مقاومت بالا در برابر حرارت و فشار، برای انتقال امن و قوی سیالات آتش‌نشانی استفاده می‌شوند.
- خطوط انتقال بخار: خطوط انتقال بخار به عنوان یکی از سیالات حساس، نیازمند استفاده از لوله‌های مانیسمان هستند. با توجه به دما و فشار بالای بخار، لوله‌های مانیسمان برای حفظ ایمنی و کارایی سیستم‌های انتقال بخار بسیار مناسب هستند.
- انتقال نفت: در صنعت نفت، استفاده از لوله‌های مانیسمان در خطوط انتقال نفت الزامی است. این لوله‌ها با توجه به خواص خاص خود، از جمله مقاومت بالا در برابر فشار و خوردگی، برای حفظ کیفیت و امنیت در انتقال نفت بکار می‌روند.
در نتیجه، لوله‌های مانیسمان به عنوان یک راه حل قوی و قابل اعتماد برای انتقال سیالات در صنایع مختلف، مورد استفاده قرار می‌گیرند. با توجه به ویژگی‌های منحصربه‌فرد این لوله‌ها، امکان انتقال امن و کارآمد سیالات در شرایط مختلف فراهم می‌شود.
تقسیم بندی لوله های مانیسمان بر اساس روش ساخت
دو روش رایج در تولید لوله‌ها عبارتند از:
- لوله‌های جوش داده شده (ERW): در این روش، با برداشتن یک صفحه مسطح به نام “اسکلپ” و لوله‌کردن آن، لبه‌های لوله جوش داده می‌شوند. این نوع لوله به عنوان لوله جوش داده شده ERW شناخته می‌شود. استفاده از این نوع لوله‌ها در برخی از صنایع بسیار رایج است و به دلیل قابلیت تولید به صورت انبوه و قیمت مناسب، توجه بسیاری را به خود جلب کرده‌اند.
- لوله‌های بدون درز (Seamless): در این روش، یک قطعه استوانه‌ای جامد (شمش آهن) سوراخ می‌شود و در طول کامل آن به یک لوله ساخته می‌شود. به این نوع لوله‌ها لوله بدون درز یا Seamless نیز گفته می‌شود. لوله‌های بدون درز به دلیل عدم وجود درز در ساختار آنها، برای کاربردهای حساسی که نیاز به مقاومت بالا در برابر فشار و خوردگی دارند، بسیار مناسب هستند.
برند مانیسمان، اولین لوله بدون درز وارد شده به بازار ایران است و به همین دلیل نام آن به این نوع لوله‌ها چسبیده است. این اصطلاح معمولاً در بازار به معنای لوله بدون درز استفاده می‌شود. لوله‌های بدون درز توسط سوراخ کردن یک قطعه استوانه‌ای ساخته می‌شوند و در بازار ایران معمولاً تا سایز ۲۴ اینچ موجود هستند. برای سایزهای بزرگتر از آن، از لوله‌های درز مخفی استفاده می‌شود که با خم کردن ورق ساخته شده و درز آنها جوش داده و پوشیده می‌شود.
اما در حال حاضر، تکنولوژی تولید واقعی لوله‌های بدون درز یا مانیسمان تا سایز ۴۲ اینچ در آمریکا موجود است و تنها یک کارخانه در چین نیز این لوله‌ها را تحت لیسانس آمریکا تولید می‌کند.
تطابق لوله مانیسمان با اتصالات مانیسمان
در فرآیند خط لوله‌کشی مانیسمان، اتصالات مانیسمان برای ادامه روند نصب و اتصال لوله‌ها به کار می‌روند. این اتصالات از روش بدون درز جوش استفاده می‌کنند، همانند لوله‌های مانیسمان. ضخامت اتصالات مانیسمان باید با ضخامت لوله‌های مانیسمان همخوانی داشته باشد تا در فرآیند جوشکاری مشکلی به وجود نیاید. به عنوان مثال، برای لوله‌های مانیسمان رده ۴۰ سایز ۱ اینچ، باید از اتصالات مانیسمان رده ۴۰ سایز ۱ اینچ استفاده شود. اتصالات مانیسمان با ضخامت‌ها و سایزهای مختلف، بهترین اتصالات موجود در بازار لوله و اتصالات ایران هستند و به منظور این منظور در نصب لوله‌ها استفاده می‌شوند.
لوله مانیسمان در مقابل لوله درزدار
تفاوت اساسی بین لوله مانیسمان و لوله درزدار در روش و فرآیند تولید آنها است. لوله درزدار از ورق فولادی خم شده ساخته می‌شود و جوشکاری لبه‌های به هم رسیده آن به عنوان درز جوش استفاده می‌شود. در نتیجه، درز جوش در لوله درزدار نقاط ضعف فشاری و دمایی را ایجاد می‌کند. به همین دلیل، حد تحمل فشار و دما برای لوله مانیسمان از لوله درزدار بیشتر است. بنابراین، همواره قیمت لوله مانیسمان از لوله درزدار بالاتر است.
لوله مانیسمان به دلیل روش ساخت بدون درز خود، مزایایی مانند مقاومت بالاتر در برابر فشار و دما، عدم وجود درز جوش و عدم نیاز به جوشکاری لبه‌ها را داراست. این مزیت‌ها باعث شده است که لوله مانیسمان به عنوان یک گزینه ایده‌آل برای کاربردهایی که نیاز به استحکام و قابلیت اطمینان بالا دارند، انتخاب شود.
لوله درزدار، با درزجوش کردن لبه‌ها، از نظر استحکام و قابلیت اطمینان ممکن است محدودیت‌هایی داشته باشد. همچنین، درز جوش از نقاط ضعف پتانسیل خوردگی و نشت را به وجود می‌آورد. اما برای برخی کاربردها که نیاز به هزینه کمتر و استفاده از لوله‌های با قطر بزرگتر دارند، لوله درزدار همچنان یک گزینه مناسب است.
برندهای موجود لوله مانیسمان در ایران
در بازار ایران، لوله‌های مانیسمان به دو دسته تقسیم می‌شوند: لوله‌های تولید داخلی و لوله‌های وارداتی. در ادامه، برندهای معتبر لوله مانیسمان در هر دسته را ذکر می‌کنیم:
لوله های مانیسمان تولید داخل
- لوله‌های مانیسمان اهواز: این برند لوله‌های مانیسمان در ضخامت سبک و رده ۴۰ و با سایزهای ۱/۲ تا ۶ اینچ تولید می‌شود.
- لوله‌های مانیسمان دقیق کاوه: این برند لوله‌های مانیسمان دارای ضخامت رده ۴۰ و ۸۰ است و سایزهای تا ۴ اینچ را پوشش می‌دهد. در صورت نیاز به ضخامت رده ۸۰، بهتر است سفارش خود را ثبت کنید.
لوله های مانیسمان وارداتی :
اکثر واردات لوله‌های مانیسمان در ایران از کشور چین صورت می‌گیرد و این برند در تمامی ضخامت‌ها و سایزها موجود است. علاوه بر این، ممکن است سفارشات خاصی برای واردات لوله‌های مانیسمان از کشورهایی مانند رومانی، اوکراین و غیره صورت بگیرد.
لوله های مانیسمان با استاندارد NACE
در برخی پروژه‌های حساس مانند استخراج نفت، استفاده از لوله‌های مانیسمان با استاندارد خاص مورد نیاز است. زیرا نفت استخراج شده از چاه‌های نفت به شدت خورنده است و لوله‌های مانیسمان با استانداردهای معمول قادر به تحمل چنین سیالاتی نیستند و ممکن است به صورت موضعی سوراخ شوند.
بنابراین، لوله‌های مانیسمان با استاندارد NACE قابلیت تحمل این نوع سیالات را دارند. همچنین، برای این نوع پروژه‌ها، اتصالات مانیسمان و فلنج‌های جوشی نیز باید مطابق با استاندارد NACE باشند.
توجه داشته باشید که انتخاب برند مناسب لوله مانیسمان بستگی به نیازها و مشخصات فنی پروژه موردنظر دارد. بهتر است قبل از تصمیم‌گیری، با متخصصان مربوطه مشورت کنید.
گالوانیزه کردن لوله های مانیسمان
در بازار، لوله‌های گالوانیزه آماده‌ای مانند لوله‌های گالوانیزه سپنتا، لوله‌های گالوانیزه ساوه و لوله‌های گالوانیزه درپاد موجود است. این لوله‌های گالوانیزه با استفاده از روش درزدار تولید می‌شوند و همانند لوله‌های درزدار، با فرآیند غوطه‌وری در وان عنصر روی (ZN) گالوانیزه می‌شوند.
اما برخی پروژه‌ها نیاز به لوله‌های مانیسمان گالوانیزه دارند. در این صورت، لوله‌های مانیسمان باید تهیه شده و سپس مراحل گالوانیزه کردن را طی کنند. در بازار، لوله‌های مانیسمان گالوانیزه آماده‌ای وجود ندارد و برای اینکه یک لوله مانیسمان گالوانیزه حاصل شود، باید این فرآیند را مرحله به مرحله انجام داد.
توجه داشته باشید که گالوانیزه کردن لوله‌های مانیسمان نیازمند فرآیند خاصی است و برای انجام آن، به تجهیزات و دانش مربوطه نیاز است. لوله‌های مانیسمان گالوانیزه معمولاً در پروژه‌های خاص و با استفاده از فرآیند تخصصی تولید می‌شوند.
